اولین حوض تهران کجا قرار داشت؟
به گزارش مالکوم، 145سال از ساخت حوض وسط میدان امام (ره) می گذرد و برعکس بنا های اطرافش، نه تن ها تخریب نشده، بلکه تغییرات بسیار کمی هم در این سال ها داشته است.
به گزارش همشهری، وقتی محمد ابراهیم خان آذربایجانی سال1246 ساخت میدان توپخانه را به دستور امیرکبیر آغاز کرد، استخری بزرگ و هشت ضلعی هم در میانه آن ساخت.
محمد ابراهیم خان بدون استفاده از گونیا، شاغول و تراز، این حوض را با روش چشاب ساخت؛ یعنی به آب حوض نگاه می کرد و تشخیص می داد که تراز است یا نه. همین شد که وقتی آب بیش از ظرفیت آن می شد، از همه طرف حوض به بیرون می ریخت، نه یک طرف.
این حوض به نحوی بود که ضمن ایجاد زیبایی در میدان، رطوبت هوا را در اطراف بالا می برد و حتی عطر گیاهان و گل های اطراف را در فضا پراکنده می کرد.
با این توصیف می توان گفت استخری که در این میدان ساخته شد، جزء نخستین حوض هایی بوده که در معابر تهران قدیم ساخته شده و نصرالله حدادی تهران شناس هم به آن مهر تأیید می زند. وی می گوید: در گذشته، تهران 2حوض داشت؛ یکی در میدان توپخانه و دیگری در میدان ارگ که دومی از بین رفت.
مرحوم جعفر شهری پژوهشگر تاریخ تهران هم در کتاب طهران قدیم راجع به این حوض و نحوه تأمین آب آن گفته است: استخری بزرگ و هشت ضلعی در میانه آن (میدان توپخانه) ساخته شد که آب قنات تازه ناصری و دیگر قنات هایی که باغ گلستان را آبیاری می کرد، به آن منتقل کردند.
آب این استخر سپس به حوض سبزه میدان و محله های جنوب ارگ جاری می شد. دور استخر مرکزی میدان، دو گذرگاه سنگ فرش برای رفت وآمد درشکه ایجاد شد و دو طرف استخر را حصارکشی و باغچه بندی نموده، با کاشتن انواع درخت و گل های ایرانی و فرنگی به محوطه ای سرسبز و باصفا مبدل ساختند. بدین ترتیب میدان توپخانه به باغ گلشن یا باغ میدان تغییر شکل و نام داد.
منبع: فرارو