موزه آتشفشان فرانسه، طرحی انتزاعی از آتشفشان های خاموش - مالکوم

در میان آتشفشان های خاموش منطقه سنت اوله روش (Saint Ours Les Roches) در کشور فرانسه مخروطی بزرگ از زمین سر برآورده است. این مخروط که به شکلی انتزاعی، آتشفشان خاموشی را تداعی می نماید، موزه ولکانیا (Vulcania Museum) نام دارد.

البته این تنها یک بخش از مجموعه نامتراکم مرکز آتشفشان اروپا با مساحتی معادل 18200 متر مربع است که ایده ساخت این موزه حاصل خلاقیت لری ژیکارد استینن در جهت زنده کردن تاریخچه آتشفشان ها در جنوب غربی اروپا و افزایش آمار گردشگران منطقه بوده است.

وی طی مسابقه ای طراحی موزه ای همگون با زمینه در جهت آشنایی و مطالعه روی تاریخچه و موجودیت آتشفشان ها را به رقابت گذاشت. هر چند که معمارانی به نامی چون نورمن فاستر، ریچارد راجرز، آراتا ایسوزاکی نیز در این مسابقه شرکت نموده بودند، اما در نهایت طرح هانس هولاین (Hans Hollein) معمار برجسته اتریشی که بارزترین ویژگی آن ایجاد رابطه ای تنگاتنگ و استادانه میان زمینه و بنا بود، برگزیده شد. جالب است بدانید موزه آبگینه تهران نیز به وسیله این معمار برجسته طراحی داخلی شده است.

در عکس ها مشاهده می گردد که چگونه موزه آتشفشان ماهرانه و با زیرکی در زمین جانمایی شده و در بعضی نقاط به تدریج در زمین فرو رفته است.

هر چند که بخش اعظمی از موزه آتشفشان (بیش از هفتاد درصد) در زیرزمین طراحی شده و حرکت به سمت درون زمین از برترین ایده های هولاین در طراحی مجموعه بوده، اما آنچه بیش از هر چیز دیگر جلب توجه می نماید، شاخصه اصلی بنا یعنی فرمی عمودی است که از دو مخروط ناتمام ساخته شده که با هم، هم پوشانی داشته و بلندای آن ها در بالاترین ارتفاع به 28 متر می رسد.

این مخروط در ظاهر یادآور دهانه آتشفشان های طبیعی بوده و در اصل به عنوان یک بازتابنده، نور طبیعی را به طرف مرکز موزه در تراز پایین راهنمایی می نماید.

نمای بیرونی این مخروط از سنگی تیره رنگ و آتشفشانی پوشانیده شده، ولی برخلاف نمای بیرونی، بخش درونی دارای بافتی درخشان و پرجنب و جوش بوده و از پانل های استیل طلایی رنگی پوشیده شده که نور خورشید را به شدت منعکس نموده و باعث متعادل شدن رنگ تیره سطوح خارجی می گردد.

پلی که از میان این مخروط بیرون زده، لابی را به فضای نمایشگاه های دوره ای متصل می نماید. در مجاورت این مخروط حفره طبیعی بزرگی وجود دارد که بازدیدنمایندگان به وسیله سطح شیب دار مدوری که پیرامون آن واقع شده است، به سمت پایین حرکت می نمایند.

این رمپ (سطح شیب دار) مشرف به قطعاتی از گذاره های طبیعی است که از میلیون ها سال پیش در این قسمت از سایت وجود داشته اند و تا عمق 20 متری یعنی مکانی که فضاهای نمایشگاهی و تالار کنفرانس قرار دارند، پایین می رود. در میانه رمپ نیز بالکنی تعبیه شده که امکان تماشای گدازه ها را برای عموم ممکن می سازد.

همان طور که در پلان ها موزه مشاهده می گردد، ساختار فضایی مجموعه شعاعی بوده و بخش های دیگر موزه نظیر نمایشگاه ها، پارکینگ، قسمت های اداری و آمفی تئاترها حول مرکز، یعنی حجم مخروطی شکل جانمایی شده اند.

از این میان می توان به سازه بزرگ گلخانه ای با سقفی مرتفع و شیشه ای اشاره نمود که در زمین فرو رفته و به معرفی گیاه های بومی این منطقه نظیر سرخس های پیچان اختصاص یافته است.

این گلخانه نیز به وسیله پلکانی به فضاهای زیرین موزه دسترسی دارد. بعلاوه می توان به دو سالن نمایش بزرگ در مجموعه اشاره نمود که در یکی از آن ها فیلمی سه بعدی در مورد تاریخچه آتشفشان ها پخش می گردد.

در نقاط اتصال پروژه با زمین از سنگ های آتشفشانی استفاده شده که این امر باعث برقراری پیوندی قوی میان معماری و زمینه شده، چنانچه مرز مشخصی بین ساختمان ها و فضای سبزی که مجموعه را احاطه نموده است، وجود ندارد.