انتقال فناوری و ماجرای پر فراز و نشیب واردات خودرو - مالکوم

بیت ران - محمد فتح اللهی: در شرایط فعلی به طور قطع می توان خاطرنشان کرد که واردات خودرو به ایران حداقل به زودی انجام نخواهد شد. چراکه نهادها و ارگان های مختلف هر کدام ساز خود را می زنند و در پی منافع خود در زمان واردات خودرو هستند. در واقع تاکید بر انتقال فناوری و تکنولوژی در واردات خودروها، باعث ابهام در آینده واردات شده است.

واقعیت ها در فرایند واردات خودرو

در روزهای گذشته طی نامه ای، سازمان توسعه تجارت به تمامی شرکت های واردنماینده خودرو اعلام و تأکید کرد که الزام انتقال فناوری و تکنولوژی برای ثبت سفارش واردات خودرو وجود دارد.

حال آنکه این الزام براساس تبصره 1 ماده 11 لایحه سازماندهی صنعت خودرو، حذف شده بود. تبصره 1 ماده 11 می گوید: برای واردات خودرو، انتقال فناوری لازم الرعایه نمی باشد.

اما سازمان توسعه تجاری در نامه خود تأکید کرد که اگر شرکت های واردنماینده تا یک ماه آینده مدارک مستدل خود برای ضرورت انتقال فناوری به این سازمان ارائه ندهند، فرایند ثبت سفارش آنها باطل خواهد شد.

حقیقت این است که بسیاری از شرکت های واردنماینده خودرو در ایران فاقد زیرساخت های فراوری و تکنولوژی برای انتقال هستند. از همین رو، ارائه مدارک مستدل به سازمان توسعه تجارت ممکن است زمان طولانی تری را برای واردات خودرو ایجاد کند.

از سوی دیگر الزام به انتقال تکنولوژی به شرکت های واردنماینده ممکن است باعث تأخیر و ابهام در روند واردات خودروها گردد. چرا؟ به این علت که ما هیچ نماینده رسمی ای از برندهای وارداتی در کشور نداریم.

تمامی خودروهایی که قرار است به عنوان وارداتی در بازار حضور داشته باشند، از واسطه ها در بازار خاورمیانه و غیره خریداری شدند. به همین علت دسترسی به مدارک مستدل برای موضوع لزوم انتقال تکنولوژی عملاً برای این شرکت های واردنماینده وجود ندارد.

اما بعضی شرکت های واردنماینده از این الزام بهره گیری می نمایند تا اقدامات محدودیت دهنده ای را در زمینه واردات خودرو انجام دهند. این شرکت ها قصد دارند زمان بیشتری برای خرید خودروهای وارداتی در اختیار داشته باشند.

واقعیت آن است که در بازار خودرو ایران، فقط گروه خودروسازی سایپا و گروه صنعتی ایران خودرو زیر ساخت لازم برای انتقال تکنولوژی را دارند. اما راه چاره دورزدن ماجرای الزام انتقال تکنولوژی در زمان واردات خودرو چیست؟

رابطه الزام انتقال فناوری و قیمت نهایی خودروهای وارداتی

اگر از دورتر به ماجرای واردات خودرو نگاه کنیم، می بینیم که شرکت هایی مانند کوشا خودرو (کیا)، پارس ساتر هوشمند (اشکودا)، راسا موتور خاورمیانه (سوزوکی)، آتین خودرو (دانگ فنگ) و… عملاً به سختی می توانند الزام انتقال تکنولوژی را در زمان واردات خودرو رعایت نمایند.

پس چه اتفاقی برای این شرکت ها و خودروهای وارداتی آنها می افتد؟ این واردنمایندگان دو راه بیشتر نخواهند داشت. یا باید فرایند ثبت سفارش خود را باطل نمایند، یا احتمالاً باید هزینه ای اضافی برای واردکردن هر خودرو به صندوقی معین پرداخت نمایند.

یعنی چون بعضی از شرکت ها نمی توانند الزام انتقال تکنولوژی را رعایت نمایند، مبلغی هنگفت برای انتقال دانش و تکنولوژی یک قطعه را پرداخت خواهند کرد.

فرض کنیم باید رادار نقطه کور در بازار خودرو ایران فراوری گردد. اما هیچ شرکتی نمی تواند انتقال این فناوری را انجام دهد. بجای انتقال فناوری، مبلغ این تکنولوژی را به صندوقی پرداخت می نماید تا براساس وجوه پرداختی واردنمایندگان، خودروسازانی مانند ایران خودرو و سایپا (خودروسازان واجد شرایط انتقال تکنولوژی) بتوانند روزی آن را بسازند.

پس از اننجام این کار چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ اول از همه باید بدانیم که واردنماینده هنوز سودی از فروش خودرو وارداتی در بازار دریافت ننموده است. پس این مبلغ را برای رعایت الزام انتقال تکنولوژی از جیبش پرداخت می نماید.

در نتیجه زمانی که درب واردات خودرو باز شد، واردنماینده برای جبران ضرر ناشی از پرداخت هزینه الزام انتقال فناوری، قیمت خودرو وارداتی خود را بالا می برد. در نهایت چه کسی ضرر می نماید؟ ما که به عنوان متقاضی کوشش داشتیم خودرو مناسبی در بازار برای خود خریداری کنیم!

یکی از اهداف واردات خودرو به ایران، تثبیت بازار و قیمت ها بود. اما همین الزام، دوباره جو بازار را پرتلاطم خواهد نمود که در نهایت باز هم مصرف نماینده آسیب می بیند.

تبعیض و انحصار در واردات خودرو

بیش از نیمی از شرکت های واردنماینده خودرو در ایران توان لازم برای انتقال فناوری و تکنولوژی را ندارند. به نوعی می توان گفت که مافیا خودرو در ایران، سد تازهی برای واردات خودرو به بازار ایجاد کرد که فقط خودی ها بتوانند از پس واردات برآیند.

طبیعتاً شرکت های واردنماینده کوچک خودرو پس از الزام این قانون چاره ای جز ترک بازار را نخواهند داشت. چراکه براساس اطلاعات منابع مطلع، هزینه دورزدن این الزام خصوصاً برای واردنمایندگان ضعیف، بسیار هنگفت است. یعنی احتمالاً بعضی از شرکت ها حتی بودجه لازم برای پرداخت هزینه مربوطه به صندوق معین را هم نخواهند داشت.

از طرفی دیگر این الزام در انتقال فناوری و تکنولوژی می تواند انحصار در واردات خودرو را توسعه دهد. طبیعتاً خودروسازانی مانند ایران خودرو، سایپا، کرمان موتور، مدیران خودرو و… دسترسی راحت تری برای انتقال تکنولوژی به کشور دارند.

اما مثلاً شرکتی مانند پارسیان موتور مانلی که چندی پیش حدود 20 دستگاه فیات 500 به ایران وارد کرد، احتمالاً نمی تواند از FCA مجوز انتقال تکنولوژی بگیرد. به خصوص آنکه بخشی از FCA را کرایسلر تشکیل می دهد که آمریکایی است.

دوگانگی در قانون واردات خودرو

در روزهای قبل معین شد که گروه خودروسازی سایپا میخواهد کراس اوور کوچک چانگان CS15 را در کشور مونتاژ کند. مونتاژ این خودرو هم به صورت SKD خواهد بود.

در این شیوه مونتاژ فقط بخشی از قطعات به صورت کاملا منفصل وارد می شوند. بخش دیگر به صورت مونتاژی در اختیار شرکت ها قرار می گیرند.

این شیوه معمولا در قراردادهایی مورد استفاده قرار می گیرد که شرکت مادر به دلایلی مانند دشواری مونتاژ و یا عدم تمایل برای انتقال دستگاه های پیشرفته برای مونتاژ، تمایلی به اینکه قطعات اصلی خودرو مانند پیشرانه، گیربکس و سیستم انتقال قدرت در کشور مقصد فراوری گردد ندارد.

به همین منظور این قطعات به صورت کاملا سرهم شده وارد می شوند. ولی قطعات دیگر خودرو به صورت کاملا منفصل و جدا از هم در اختیار شرکت مقصد قرار می گیرند تا در کارخانه مونتاژ شوند.

یعنی چانگان عملاً تمایلی به انتقال تکنولوژی قطعات خود به ایران را ندارد و خود برند مادر در چین، قطعات را از قبل مونتاژ نموده است. پس یعنی گروه خودروسازی سایپا از الزام قانون انتقال فناوری و تکنولوژی به ایران مستثنی است؟ در این فرایند فراوری چه تکنولوژی ای قرار است در کشور بومی گردد؟

آینده واردات خودرو به ایران

به طور کلی می توان گفت که آینده واردات خودرو به هیچ عنوان درخشان نیست. اگر هم وارداتی در کار باشد، عمده خودروهای وارداتی چینی خواهند بود.

اگر واردنماینده ای بتوانند در طول یک ماه آینده از برند مادر مدارک مستدل برای انتقال فناوری دریافت کند، می تواند چند دستگاه خودرو در این بازار متلاطم بفروشد.

اما واقعاً در این شرایط تحریمی کدام برند جهانی برای فروش چند دستگاه خودرو در بازار ایران، مجوز انتقال فناوری می دهد؟ از سویی دیگر کدام واردنماینده در سی روز آینده می تواند چنین مجوزی از برند مادر دریافت کند؟ پس می توان نتیجه گرفت که حداقل تا ماه های آینده هیچ خودرویی به غیر از چینی ها اجازه ورود به کشور را نخواهند داشت.

همه چیز درباره چانگان CS15، کراس اوور مونتاژی سایپا / معینات فنی و تصاویر

شرایط فروش محصولات بهمن موتور اعلام شد / ویژه متقاضیان جوانی جمعیت و عادی

شرایط فروش هایما S7 ایران خودرو اعلام شد / ویژه متقاضیان سامانه یکپارچه

تحویل خودروهای وارداتی چرا انجام نمی گردد؟ / 32 هزار نفر بلاتکلیف اند

معینات فنی هیوندای سانتافه 2024 رسماً اعلام شد

کیا ریو تازه معرفی گردید / معینات فنی و تصاویر