جنگ تجاری ترامپ، پاشنه آشیل اقتصاد جهان - مالکوم

به گزارش روز یکشنبه خبرنگاران، در سالهای اخیر روابط چین و آمریکا در زمینه های سیاسی و نظامی پرتنش بوده و اکنون در بخش تجاری و مالی بیش از هر عرصه دیگری تار شده است.

این روزها شدت جنگ مالی بین دو کشور افزایش یافته و رئیس جمهوری آمریکا بر طبل این تقابل دو چندان ضربه می زند.

دونالد ترامپ روز جمعه (20 اردیبهشت ماه) یک روز بعد از ورود هیات مذاکره کننده چینی به واشنگتن برای انجام دور یازدهم گفت وگوهای تجاری با هدف رسیدن به یک تفاهم، در توئیتی گفت که تعرفه 10 درصدی بر 200 میلیارد دلار کالای وارداتی چین از این روز به 25 درصد افزایش می یابد.

اول آمریکا دکترین و هدف اعلام شده رئیس جمهوری تاجرپیشه آمریکاست که از زمان حضور در کاخ سفید و با اعتنا با این دکترین، تقابل های مختلفی بویژه تجاری را با متحدان خود کلید زده است.

وی بارها اعلام کرده که برای حمایت تجار و اقتصاد این کشور، باید جلوی خسارت حدود 800 میلیارد دلاری در تراز تجاری سالیان گذشته با دیگر کشورها گرفته شود که از این میزان، فقط 500 میلیارد دلار آن مربوط به به چین است.

تقابل نخست تجاری دو کشور در یکسال اخیر با اقدام ترامپ در اعمال تعرفه 10 تا 25 درصدی بر 250 میلیارد دلار کالای چینی با هدف کاستن از مازاد تجاری 375 میلیارد دلاری آغاز شد.

پکن در واکنش به این اقدام بر 110 میلیارد دلار از کالاهای آمریکایی تعرفه 5 تا 10 درصدی و در برخی موارد 25 تا 40 درصدی اعمال کرد.

این مساله سبب شد تا ترامپ اعلام کند در صورت تشدید جنگ تجاری، بر 275 میلیارد دلار دیگر از کالاهای چین تعرفه جدیدی وضع خواهد کرد.

انتقاد اصلی رئیس جمهوری آمریکا به چین، سرقت حق مالکیت معنوی و تبعیض تجاری است.

وی بارها گفته، این مساله سبب شده شرکت های آمریکایی با ورود کالاهای ارزان قیمت چینی که پکن به آنها یارانه می پردازد، متضرر شوند.

با توجه به نگرانی ها از ادامه جنگ تجاری میان دو طرف، انتظار می رفت پکن و واشنگتن در دور یازدهم گفت وگوها به یک توافق برسند اما اکنون با این اقدام ترامپ، هشدار کارشناسان مبنی بر خطر گسترش یک جنگ تجاری و هدف قرار دریافت نظم حاکم بر مالی دنیا به واقعیت نزدیک شده است.

رئیس جمهوری آمریکا با وجود تداوم مذاکرات کنندگان تجاری دو طرف، بارها اعلام کرده بود که برای رسیدن به یک توافق تجاری با پکن نباید شتاب کرد زیرا باید به پیمانی رسید که چین نتواند زیر آن بزند.

واشنگتن در مذاکرات تجاری با پکن اعلام کرده، چین باید به صورت رسمی و کتبی تعهد دهد که از اقدامات مقرر در توافق، عدول نخواهد کرد؛ اما نگاه کارشناسان مالی در چین این است که زیان پذیرفتن این تعهدات مکتوب و تحمیلی واشنگتن، بیش از افزایش تعرفه هاست و پکن دست به خودکشی مالی نخواهد زد.

ترامپ در حالی نگران بی تعهدی پکن نسبت به پیمان تجاری است که او از زمان حضور در مسند ریاست جمهوری، زیر بسیاری از معاهده و پیمان های بین المللی زده و نشان داده استاد پیمان شکنی است؛ با این حال اکنون خود از سیاست دیگر کشورها در این زمینه ابراز نگرانی کرده است.

میزان تجارت چین و آمریکا در سال 1979 میلادی پنج میلیارد دلار بود که رقم آن در سال 2017 به 580 میلیارد دلار رسید.

براساس اعلام رسانه ها، در 40 سالی که از روابط رسمی دو کشور می گذرد، سرمایه گذاری دوطرف از تقریباً صفر به بیش از 230 میلیارد دلار افزایش یافته است.

طبق گزارش رسانه های آمریکایی، کسری تراز تجاری واشنگتن با پکن در دوره دونالد ترامپ روند افزایشی یافته به گونه ای که در سال 2016 حدود 347 میلیارد دلار بوده که این رقم در سال های 2017 و 2018 به ترتیب 375 و 419 میلیارد دلار به نفع پکن بود.

پیش بینی موسسه تحقیقات مالی آکسفورد در این زمینه نیز بیانگر آن است که کسری تراز تجاری آمریکا در سال 2019 بیشتر هم خواهد شد زیرا وضعیت مطلوب مالی سبب افزایش تقاضا از سوی مصرف کنندگان آمریکایی می شود.

** هشدارها به عواقب جنگ تجاری

ارتباط های نزدیک در اقتصاد دنیای سبب شده تا کوچکترین فشار در این بخش، آثار زیان باری بر سرمایه گذاری و مناسبات مالی کشورها بگذارد به طوری که خسارت آن دومینو وار خواهد بود.

براین اساس، شدت یافتن تقابل تجاری آمریکا با چین، زنجیروار به بازارهای بورس و نفت دنیا نیز کشیده و سبب شده تا ارزش سهام در بسیاری از بازارها کاهش یابد و قیمت نفت نزولی و بهای طلا در بازارهای دنیای صعودی شود.

نگرانی از تشدید جنگ تجاری با چین با اقدام ترامپ، نه تنها واکنش پکن را برانگیخته، بلکه کشورهای همپیمان و متحد آمریکا در اتحادیه اروپا نیز نوک پیکان انتقادهای خود را به سمت کاخ سفید نشانه رفته و نسبت به عواقب آن هشدار داده اند.

واکنش نخست به این مساله را مقام های چینی آغاز و تهدید کرده اند هیچ چاره ای جز رویارویی متقابل در جنگ تجاری با آمریکا نخواهند داشت.

گائو فنگ سخنگوی وزارت بازرگانی چین شرح داد که جنگ تجاری برنده ندارد و با منافع هیچ کشوری در دنیا منطبق نیست و 2 کشور باید براساس احترام متقابل و برابری، به یک توافقنامه برد - برد برسند.

لیو هه معاون نخست وزیر چین که برای شرکت در یازدهمین دور مذاکرات تجاری به واشنگتن سفر کرده نیز افزایش تعرفه ها را راهی برای حل مساله ندانست و تاکید کرد که خطر این تقابل مالی، دامن اقتصاد دنیا را نیز خواهد گرفت.

کریستین لاگارد رئیس صندوق بین المللی پول چند روز پیش از اعمال تعرفه های مجدد بر کالاهای چینی از سوی ترامپ، هشدار داده بود که که تنش های تجاری جدید بین واشنگتن و پکن تهدید اصلی برای اقتصاد دنیای است.

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد نیز جمعه گذشته در شورای عمومی سازمان تجارت دنیای در پاریس گفت: تنش های تجاری که از سال گذشته افزایش یافته، سیستم تجارت چندجانبه را تهدید می کند.

وی اضافه کرد: از زمان انتها جنگ دنیای دوم، ملت ها به یک سیستم نهادهای چند جانبه و موافقتنامه های مربوط به ترویج صلح و پیشرفت های اجتماعی و مالی عادلانه متوسل شده اند؛ تجارت در قلب روابط بین الملل است... .

دبیر کل سازمان ملل متحد گفت: در دهه های اخیر شاهد تحولات گذر در اقتصاد دنیای هستیم به گونه ای که دنیای سازی کشورها، کسب وکارها و مردم را از هر زمان دیگری متمایزتر کرده و این فرصت های بزرگی برای رشد و توسعه ایجاد کرده است.

گوترش، تنش های تجاری را رو به افزایش دانست و شرح داد که در این تقابل همه به ویژه کشورهای در حال توسعه بازنده اند.

سران اتحادیه اروپا که از آثار این تقابل تجاری ترامپ به خوبی آگاهند و دامن آنها را نیز گرفته است، بیشتر از دیگر کشورها نسبت به پیامدهای خسارت باری این سیاست کاخ سفید در عرصه اقتصاد دنیای شاکی شده اند.

برونو لومر وزیر دارایی فرانسه جمعه گذشته در کنفرانس پاریس درمورد تاثیر جنگ تجاری بین این دو اقتصاد بزرگ دنیا هشدار داد و تاکید کرد که دو طرف به اصول شفافیت و چندجانبه گرایی احترام بگذارند.

وی شرح داد که پیامد این درگیری تجاری، رشد دنیای را در ماه های پیش رو تهدید و تضعیف خواهد کرد و دامنه تصمیم های منفی، به سراسر دنیا خواهد رسید؛ ضمن آنکه باعث نابودی فرصت های شغلی در فرانسه و اروپا خواهد شد.

رویترز به نقل از وی نوشت: معتقدم تهدیدی بزرگتر از این جنگ تجاری برای رشد دنیای وجود ندارد.

انگلیس که این روزها درگیر خروج از اتحادیه اروپاست، تصمیم دونالد ترامپ برای افزایش تعرفه کالاهای وارداتی از چین بر اقتصاد دنیای را جدی و خطرناک توصیف کرده است.

سخنگوی دفتر نخست وزیری انگلیس با ابراز امیدواری برای رسیدن به یک راهکار مشترک میان آمریکا و چین، هشدار داده که هیچکس از جنگ تجاری نفع نخواهد برد.

فیلیپ هاموند وزیر دارایی انگلیس نیز به اسکای نیوز گفته دو طرف مذاکرات از طریق سازمان تجارت دنیای به اختلافات خود انتها دهند.

وی تصریح کرده، ادامه اختلاف ها میان دو اقتصاد برتر دنیا، عواقب جدی و خطرناکی در سطح دنیا از جمله انگلیس در پی خواهد داشت.

آلمان، چند روز پیش از اعمال تعرفه های جدید، از دو طرف خواسته بود که مناقشه تجاری میان خود را حل وفصل کنند.

رویترز به نقل از پیتر آلتمایر وزیر اقتصاد آلمان نوشت که او به همه طرف ها تاکید کرده که باید در زمینه اجرای تصمیم های یکجانبه، کاملا مراقب باشند زیرا این مساله پیامدهای مثبتی برای هیچکس ندارد.

وی بر ضرورت یک نظم تجاری مبتنی بر قوانین، بازارهای آزاد، نبود تبعیض و حقوق برابر برای شرکت های همه کشورهای دخیل تاکید کرده است.

** خروج مشاوران مالی از کاخ سفید

سیاست های تجاری دونالد ترامپ با افزایش تعرفه بر کالاهای وارداتی، به جز آثار مخرب بر مناسبات اقتصاد دنیا، دامن فعالان بخش کشاورزی آمریکا را نیز گرفته که در نتیجه شماری از اقتصاددان های وابسته به کاخ سفید، راه خروج از تیم دولت را در پیش دریافتد.

چندی پیش نشریه آمریکایی هیل گفت که 6 اقتصاددان در بخش مطالعات وزارت کشاورزی آمریکا ماه گذشته، در یک روز با دولت ترامپ خداحافظی کردند و قرار است افراد بیشتری نیز کابینه وی را ترک کنند.

گزارش بخش مطالعات مالی آمریکا از نتایج یافته هایش درباره قانون مالیاتی جدید جمهوریخواهان، مناقشات تجاری ترامپ و ... نشان داده که بخش کشاورزی این کشور با زیان مالی زیادی روبرو شده به گونه ای که درآمد کشاورزان آمریکایی به شدت کاهش یافته است.

چین یکی از واردکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی آمریکاست که با این اقدام ترامپ، پکن به دنبال اقدام متقابل بر اعمال تعرفه روی واردات این فراورده ها از ایالات متحده است.

** نبض اقتصاد آمریکا در دستان پکن

با وجود آنکه رئیس جمهوری آمریکا تلاش خود را برای فشار حداکثری به چین از طریق اعمال تعرفه بر کالاهای آن کشور دوچندان کرده است، اقدامات متقابل چین علیه این سیاست های تجاری ترامپ مورد توجه کارشناسان مالی چین قرار گرفته است.

به نوشته روزنامه گلوبال تایمز از ارگان های حزب حاکم چین، ممکن است پکن ساختار مالی آمریکا را هدف قرار دهد؛ زیرا چین با دراختیار داشتن بیش از یکهزار میلیارد دلار قرضه آمریکا، بزرگترین طلبکار این کشور است.

رویکرد دیگر چین در این تقابل، استفاده بیشتر از ارز یوان در مبادلات تجاری و کنار گذاشتن تدریجی دلار است.

از نگاه تحلیلگران مالی دنیا، سیاست های مالی دولتمردان کاخ سفید در این سالها سبب شده که کشورها به سمت مبادلات تجاری با ارزهای خود یا ارزی به جز دلار باشند و این مساله سبب افول ارزش دلار شده است؛ بنابراین کشورهای زیادی در دنیا به دنبال استفاده از دیگر ارزها برای تجارت هستند.

با توجه به اینکه ارز یوان از اقبال خوبی در دنیا برخوردار است، این اقدام یک برگ برنده برای چین در تقابل مالی با آمریکا خواهد بود.

با این حال پکن تلاش دارد تا در مذاکرات تجاری، این تقابل را ختم به خیر کند؛ براین اساس دور یازدهم مذاکرات روز گذشته(شنبه) در واشنگتن برگزار شد.

لیو هه معاون نخست وزیر و مسئول هیات چینی، در انتها این دور از مذاکرات ابراز امیدواری کرده که اصطکاک مالی و تجاری دو کشور شدیدتر نشود.

به گفته وی، دو طرف در بسیاری از مسائل موضع خود را روشن کردند و قرار شده مذاکرات بعدی در پکن ادامه یابد.

با این حال تحلیلگران معتقدند چندان نمی توان به نتایج این گفت وگوهای تجاری امیدوار بود زیرا ترامپ نشان داده همواره به دنبال پیچیده تر کردن شرایط است.

** حریف طلبی در تجارت

رفتارهای تاجرمآبانه رئیس جمهوری آمریکا که دامنه آن به بخش های سیاسی و نظامی در این کشور و دنیا نیز امتداد یافته، سبب شده تا سیاستمداران دنیا از ترامپ به عنوان کسی یاد کنند که در ذات او تقابل و تنش مبارزه جویی وجود دارد.

کارل بیلد نخست وزیر سابق سوئد درباره رئیس جمهوری آمریکا و تیم او اینگونه توصیف کرده است: ترامپ جنگ های تجاری را دوست دارد؛ جان بولتون جنگ واقعی را. زمانه خطرناکی شده.

زیگمار گابریل وزیر خارجه پیشین آلمان نیز هفته گذشته(17 اردیهبشت) با هشدار در مورد جنگ مالی آمریکا با کشورهای دیگر تصریح کرده بود که فردی مانند دونالد ترامپ همواره به دنبال یک حریف است.

وی در گفت وگو با نشریه بیلد، هرچند پیش بینی کرده که آمریکا بزودی جنگ مالی با چین را کنار خواهد گذاشت، اما هشدار داده که تقابل مالی آینده واشنگتن، با اروپا و بویژه آلمان خواهد بود.

سیاست های اول آمریکا دولت کاخ سفید در دو سال اخیر سبب شده تا یرون دیسلبلوم رئیس شورای وزیران اقتصاد منطقه یورو این روند را فرصتی برای اروپا دانسته و اعلام کند، اگر آمریکایی ها دیگر قصد رهبری تجارت آزاد در دنیا را ندارند، اروپا باید چنین نقشی را برعهده گیرد.

گزارش از: لطیف نکوئی

اروپام ** 2023 ** 1071